Plejady M45 i Hiady

Zanim zacznę o kolejnych obiektach, parę słów o komecie C/2014 Q2 Lovejoy.  Przeczesując lornetką obszar Plejad, natknąłem się na kometę, spodziewając się jej trochę niżej, gdzieś w okolicach Oriona. Skoczyłem do domu na herbatkę (bo było zimno),jednocześnie szukając w Internecie informacji o jej aktualnym położeniu. Powiem, że wtedy kometa wyglądała jak jakaś gromada kulista bez oznak jakiegokolwiek ogona, czy czegoś w tym rodzaju. Poświeciłem jej trochę czasu, zastanawiając się, czy jej nie narysować. W gruncie rzeczy nie wyglądała jakoś bardzo efektownie i porzuciłem ten zamiar.

Odkąd zainteresowałem się astronomią, zawsze lubiłem popatrzeć sobie na Plejady, mają w sobie moc przyciągania uwagi, nawet z racji swego niecodziennego wyglądu. Nawet laik spoglądający w niebo, zapyta - a tam wysoko, to co to za chmurka? To Plejady.

Plejady (w katalogu Messiera M45 lub Messier 45; inne nazwy: Baby, Kurczęta, Kokoszki, Siedem Sióstr, Kościół Masoński) – najbardziej znana gromada otwarta na niebie. Swoją popularność zawdzięczają głównie temu, że można je swobodnie podziwiać nawet nieuzbrojonym okiem. Gromada ta znajduje się w gwiazdozbiorze Byka i jest odległa od nas o około 444 lata świetlne (136 parseków). Ta młoda gromada – mająca około 100 mln lat – jest otoczona piękną, niebieską mgławicą, która widoczna jest na zdjęciach wykonanych odpowiednią techniką.

Pomimo tego, że Plejady widać gołym okiem, lepszy efekt wizualny osiągniemy używając zwykłej lornetki. Plejady mają charakterystyczny kształt, który przypomina znacznie pomniejszoną Wielką Niedźwiedzicę. Zawiera ona kilkaset gwiazd, spośród których 10 najjaśniejszych ma indywidualne nazwy. Są to: Taygeta, Maja, Asterope, Sterope II, Merope, Plejone, Alkione, Atlas, Celaeno i Elektra. Większość spośród nich to błękitne olbrzymy typu widmowego B. Ich jasność wynosi od 3,0 do 5,9m.

Nazwa tej gromady nawiązuje do greckiego mitu o Plejadach, choć wiele innych prastarych kultur na całym świecie poświęcało im szczególną uwagę.

Mityczne Plejady były córkami tytana Atlasa. Na wieść o śmierci swoich sióstr, Hiad, popełniły samobójstwo, a dobry Zeus przeniósł je na niebo jako siedem pięknych gwiazd. Już w starożytności plejadą zaczęto określać grupę wybitnych twórców. W mitologii słowiańskiej Plejady nazywane były na cześć boga Wołosa, Dziećmi Wołosa lub Wołosożarami.

A tego wieczoru w moim okularze wyglądały tak:

Między gosziną12 a 3 widać układ gwiazd zwany "Warkoczem Alkione". Warkocz Alkione tworzy siedem gwiazd o jasnościach od 6 do 8 magnitudo. Trzy słabsze gwiazdy jeszcze przedłużają warkocz. Od początku do końca, szereg rozciąga się na nieco mniej niż jeden stopień.

Hiady (inne oznaczenia: Melotte 25, Collinder 50)– gromada otwarta w gwiazdozbiorze Byka, położona 151 lat świetlnych od Ziemi. Zawiera około 300 młodych gwiazd, z których większości nie można dostrzec gołym okiem.

Podobnie jak inne gromady otwarte, Hiady zajmują w przestrzeni dość duży obszar o średnicy 80 lat świetlnych. O wspólnej przynależności gwiazd świadczy jednakowy ruch w przestrzeni (ok. 43 km/s, w kierunku punktu położonego na wschód od Betelgezy), wskazujący, że wszystkie powstały z jednej mgławicy 600 do 800 milionów lat temu. Z tego samego miejsca pochodzi też prawdopodobnie gromada Messier 44.Hiady, wraz z Aldebaranem (który nie należy do gromady), tworzą na niebie charakterystyczną literę V.

Hiady znane były już w starożytności, wspominali o nich m.in. Homer, Hezjod, Horacy i wielu innych twórców. W mitologii greckiej Hiady, siostry Plejad, nazywano „Płaczkami”, ponieważ rozpaczały po tragicznej śmierci brata Hiasa tak bardzo, że bogowie wynieśli je między gwiazdy. Według innego mitu były piastunkami Dionizosa; Zeus przemienił je w gwiazdy, by uchronić je od gniewu Hery.

Gromadę po raz pierwszy skatalogował Giovanni Batista Hodierna w 1654 r. Uwzględniano ją w większości XVII i XVIII-wiecznych atlasów nieba, jednak fizyczne związki pomiędzy gwiazdami Hiad przedstawił dopiero w 1908 roku Lewis Boss.

Wyjątkowo przedstawiam szkic z lornetki, gdyż rzecz jasna, nie mieszczą się one w polu widzenia nawet okularu 30mm o polu widzenia 82st. :

Następnie przeszedłem do grup otwartych w tym gwiazdozbiorze : NGC1647 i NGC1746.